Cordyceps sinensis, czyli maczużnik chiński to wyjątkowy, endemiczny gatunek grzyba o działaniu immunostymulującym. Jego sproszkowana postać już od wieków wspomaga zdrowie mieszkańców Płaskowyżu Tybetańskiego. Końcówka ubiegłego wieku to prawdziwy wybuch zainteresowania właściwościami leczniczymi tego gatunku. Jak cordyceps wpływa na zatoki, układ oddechowy, witalność i odporność organizmu?
Pochodzenie maczużnika chińskiego i jego występowanie w przyrodzie
Gatunek pasożytniczy cordyceps sinensis porasta łąki Tybetu, Nepalu i chińskich prowincji na wysokości przekraczającej 3800 m n.p.m. Przynależy od do królestwa Fungi oraz gromady workowców. Już setki lat temu zaobserwowano, że spożywające go podczas wypasania jaki wyróżniały się lepszą kondycją zdrowotną i witalnością. Z czasem zaczęli po niego sięgać również ludzie. W Azji chętnie spożywany jest preparat na bazie sproszkowanego owocnika cordycepsu i zmumifikowanej larwy, dla której grzyb był pasożytem. Stosuje się go tam na podwyższenie poziomu energii, wzrost libido, a także na schorzenia układu odechowego, serca czy nerek.
Od XVIII wieku maczużnik jest znany również w Europie. Wyjątkowo głośno zrobiło się o nim podczas Mistrzostw Świata w Lekkoatletyce w 1993 r. To wówczas trener bijących rekordy chińskich biegaczek przyznał, że jego zawodniczki regularnie spożywały potrawę z maczużnika chińskiego i krwi żółwi. Choć badania analizujące wpływ suplementacji grzyba na wyniki sportowe dawały niejednoznaczne wyniki, to naukowcy odkryli niezwykle wyraźny wpływ tego gatunku na ludzką odporność i układ oddechowy.
Cordyceps sinensis na odporność – co mówią badania naukowe?
Skład maczużnika chińskiego to prawdziwa kopalnia cennych substancji prozdrowotnych. Wśród nich znajdziemy między innymi polisacharydy, aminokwasy, sterole, peptydy i nukleozydy (kordycepina, adenozyna). Obecne są tutaj także takie związki, jak kwas GABA, melanina czy lowastatyna.
Najsłynniejszą udokumentowaną właściwością grzyba Cordyceps sinensis jest jego pozytywny wpływ na odporność człowieka. Wykazano, że wodny ekstrakt pozyskany z tego pasożyta aktywuje makrofagi do produkcji cytokin. Stymuluje to wrodzoną odpowiedź immunologiczną i sprawia, że organizm efektywniej zwalcza potencjalne zagrożenie. Warto również wspomnieć, że ekstrakt ten wykazuje aktywność przeciwbakteryjną i wspomaga walkę z gronkowcem złocistym poprzez zwiększenie ekspresji cytokin.
O wpływie cordycepsu na odporność decydują również zawarte w nim polisacharydy, które poprawiają funkcję fagocytarną makrofagów i monocytów i wspierają organizm w walce z drobnoustrojami i infekcjami.
Cordyceps na zatoki i drogi oddechowe – właściwości przeciwwirusowe
Maczużnik chiński i pozyskiwany z niego ekstrakt wykazują właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Z tego też względu suplementacja może być w cennym wsparciem w leczeniu przeziębień i innych infekcji układu oddechowego.
Cordyceps pozytywnie wpływa na zdrowie zatok, płuc i oskrzeli. Tradycyjna medycyna chińska wykorzystywała go do leczenia astmy, gruźlicy czy wspomnianych stanów zapalnych oskrzeli. Analiza składu gatunku potwierdza jego korzystny wpływ na drogi oddechowe. Obecna w maczużniku adenozyna wpływa na regulację odpowiedzi układu odpornościowego i podnosi aktywność cytolityczną limfocytów. Należy też zaznaczyć, że aktywacja receptorów adenozyny jest pomocna w łagodzeniu symptomów zapalenia płuc. Składnik ten działa przeciwzapalnie i hamuje powstawanie szkodliwych zmian.
Również kordycepina działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Substancja ta zwiększa produkcję limfocytów T i B i zmniejsza ekspresję cytokin prozapalnych. Z kolei polisacharydy występujące w Cordyceps sinensis wspomagają walkę z wirusem grypy.
Działanie przeciwnowotworowe maczużnika – wyjątkowy wpływ kordycepiny
Obecna w grzybie kordycepina stosowana w niewielkich dawkach ma udokumentowaną zdolność hamowania wzrostu i podziału komórek, który może prowadzić do nowotworu. Z kolei wyższe dawki tej substancji zapobiegają kumulowaniu się komórek nowotworowych w jednej lokalizacji.
Czasopismo naukowe „Cancer Immunology Immunotherapy” przedstawiło w 2010 roku wyniki badań nad wpływem grzyba na powstawanie przerzutów. Wykazano, że wyciąg z Cordyceps sinensis zahamował pojawienie się zmian przerzutowych u pacjentek z rakiem piersi. Według badaczy sukces terapii był związany z aktywacją odpowiedzi immunologicznej, która zahamowała rozprzestrzenianie się komórek raka.
Warto również wspomnieć, że naukowcy wykryli wpływ wysokiego stężenia kordycepiny na apoptozę (śmierć) komórek białaczki i czerniaka.
Inne właściwości lecznicze cordycepsu – wpływ na glukozę i potencję
Na co jeszcze pomaga cordyceps? Lista cennych właściwości zdrowotnych tego grzyba witalnego jest długa. Szczególną uwagę zwraca jego oddziaływanie na niższy poziom glukozy we krwi oraz zwiększanie wrażliwości na insulinę. Obiecujące są również wstępne wyniki badań, które mówią o potencjale cordycepsu w aspekcie leczenia zaburzeń erekcji, zwiększania produkcji testosteronu i podnoszenia libido.
Przyjmowanie preparatów z maczużnikiem chińskim pozwala zwiększyć jasność i klarowność umysłu oraz poprawić funkcjonowanie układu nerwowego. Wyniki badań sugerują, że grzyb ten może działać podobnie do leków przeciwdepresyjnych.
Cordyceps sinensis to z całą pewnością jeden z najbardziej obiecujących naturalnych suplementów diety na odporność, infekcje układu oddechowego i ogólne podniesienie witalności organizmu. Szereg badań potwierdza jego pozytywny wpływ na system immunologiczny. Preparaty z cordycepsem mogą być więc skutecznym wsparciem w sezonie infekcyjnym, a także wspomagać organizm w profilaktyce przeciwnowotworowej.
Bibliografia:
1. Karmańska A., Karwowski B. T., Bioaktywne składniki Cordyceps sinensis, Farmacja Polska, 2022, nr 7, s. 361-371.
2. Karpińska E., Biostymulujące właściwości entomopatogenicznych grzybów z rodzaju Cordyceps, Postępy Fitoterapii, 2011, nr 4, s. 254-264.
