Ostropest plamisty – właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Ostropest plamisty to prawdziwy lider wśród roślin o wysokim potencjale terapeutycznym. Jego właściwości zdrowotne docenia zarówno mądrość ludowa, jak i klasyczna medycyna oraz farmakologia. Nasiona ostropestu słyną ze swojego ochronnego wpływu na wątrobę, stymulują odporność, zwalczają drobnoustroje, a nawet mogą zmniejszać ryzyko raka.

Skąd pochodzi ostropest plamisty? Wygląd, klasyfikacja, występowanie

W sklepach ze zdrową żywnością i naturalnymi suplementami diety można znaleźć wiele preparatów zawierających ostropest plamisty. Zanim sięgniemy po jeden z nich, warto przyjrzeć się pochodzeniu tej cenionej rośliny.

Silybum marianum, bo tak brzmi łacińska nazwa ostropestu, to roślina jednoroczna należąca do rodziny astrowatych. Pochodzi z obszaru Morza Śródziemnego i już w starożytności uważana była za ziele wspomagające leczenie wielu dolegliwości i chorób.

Swoim wyglądem ostropest plamisty przypomina jeden z najpopularniejszych chwastów – oset. Kwiaty ostropestu mają barwę fioletowo-purpurową, a szczególną uwagę zwracają liście z kolczastymi brzegami i białymi plamami. Roślina może osiągać nawet 2 metry wysokości.

Obecnie Silybum marianum rośnie niemal na całym świecie – zarówno dziko, jak i w ramach upraw. Można go spotkać na terenie Azji, Afryki, Ameryki Północnej i Południowej, Nowej Zelandii i Australii, a także w Europie – w tym w Polsce.

Skład ostropestu plamistego – źródło sylimaryny, witamin i fitosteroli

Ostropest plamisty jest zielem niezwykle popularnym. Dzięki temu poddany został licznym obserwacjom naukowym i badaniom. Pozwoliło to na określenie składu chemicznego rośliny i wyodrębnienie substancji, które odpowiadają za jej niezwykłe właściwości prozdrowotne.

Związkiem w największym stopniu odpowiadającym za działanie lecznicze ostropestu jest sylimaryna. W rzeczywistości stanowi ona kompleks flawonolignanów o właściwościach hepatoochronnych i regenerujących komórki wątroby. W skład sylimaryny wchodzą takie substancje aktywne, jak sylibina, sylikrystyna, sylidianina i taksyfolina.

Oprócz tego roślina zawiera inne cenne składniki: kwas linolowy, fitosterole, kwercetynę, histaminę, witaminy C, K, D, E, ryboflawinę (witamina B2), cynk, miedź, selen, a także cukry, tłuszcze, białka i olejki eteryczne.

Ostropest plamisty na wątrobę – naturalna ochrona i regeneracja

Owoce ostropestu plamistego słyną ze swojego korzystnego wpływu na wątrobę. Dotyczy to zarówno ochrony tego narządu przed szkodliwym działaniem toksyn, jak i stymulacji procesów regeneracyjnych po jego uszkodzeniu. Efektem stosowania preparatów z ostropestem jest również skuteczniejszy detoks organizmu.

Dzięki obecności sylimaryny ostropest jest w stanie ograniczać wnikanie szkodliwych substancji do wnętrza hepatocytów oraz hamować proces włóknienia. Pomaga również zachować integralność błon komórek wątroby. Dzięki sylimarynie łatwiejsza jest regeneracja wątroby i procesy odtruwania. Z tego względu substancja jest często stosowana przy uszkodzeniach narządu.

Ostropest działa także żółciopędnie i ułatwia opróżnianie pęcherzyka żółciowego, zapobiegając zastojom i kamieniom.

Suplementy diety z ostropestem plamistym mogą być stosowane profilaktycznie, w celu wykorzystania hepatoochronnych właściwości rośliny i wzmocnienia wątroby. Mogą także wspomagać terapię zatruć toksycznymi substancjami, lekami, muchomorem sromotnikowym czy alkoholem.

Ostropest plamisty może być pomocny przy zapaleniu lub marskości wątroby, uszkodzeniu bądź stłuszczeniu wątroby lub nieprawidłowym funkcjonowaniu dróg żółciowych.

Działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne ostropestu plamistego

Obecna w ostropeście sylibina jest silnym przeciwutleniaczem, który zmniejsza negatywny wpływ wolnych rodników na komórki ludzkiego organizmu. Tym samym działa ochronnie nie tylko na wątrobę, ale również na skórę, spowalniając procesy jej starzenia i poprawiając ogólną kondycję. Odżywczy i nawilżający wpływ na skórę wykazuje także olej z ostropestu plamistego.

Dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym ostropest plamisty pomaga leczyć stany zapalne i uszkodzenia skóry, szczególnie powstałe w wyniku promieniowania słonecznego i oparzeń. Co ważne, wykazano, iż obecna w roślinie sylimaryna łagodzi negatywny wpływ radioterapii na naskórek.

Ostropest plamisty na układ krążenia, nerki, cukrzycę i hemoroidy

Wyciągi z ostropestu wpływają pozytywnie na układ sercowo-naczyniowy, wzmacniając naczynia krwionośne i ograniczając krwawienia wewnątrz organizmu. Z tego względu są przydatne między innymi w walce z hemoroidami.

Ostropest i wytwarzany z jego nasion olej to dobre źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych, szczególnie kwasu linolowego. Nasiona Silybum marianum pomagają zmniejszyć poziom cholesterolu we krwi, a także redukować poziom cukru. Roślina może więc być naturalnym wsparciem w zmaganiach z cukrzycą i insulinoopornością.

Wykazano także, że działa ochronnie na nerki i zapobiega ich uszkodzeniom, zwłaszcza powstałym na skutek działania cytostatyków (leków stosowanych w walce z nowotworami).

Wpływ ostropestu plamistego na odporność i profilaktykę raka

Ekstrakt z ostropestu ma silne właściwości immunomodulujące, a więc stymulujące i pobudzające układ odpornościowy oraz redukujące stany zapalne. Obecna w nim sylimaryna pomaga zwiększyć liczbę limfocytów T i interleukin. Efektem regularnego przyjmowania preparatów z sylimaryną jest więc poprawa odporności i skuteczniejsze radzenie sobie organizmu z atakiem drobnoustrojów.

Liczne badania wykazały również wysoki potencjał przeciwnowotworowy, jaki posiada Silybum marianum. Dowiedziono, że ekstrakty z tego ziela hamują procesy namnażania się komórek rakowych i mogą być stosowane w zmaganiach z nowotworami. Sylimaryna i sylibina mogą być pomocne zarówno w profilaktyce, jak i terapii wielu nowotworów, stanowiąc cenny element uzupełniający leczenia. Co ciekawe, kurkumina i sylimaryna mają pod tym względem działanie synergiczne.

Ostropest plamisty może wspomóc między innymi walkę z rakiem jamy ustnej, prostaty, wątroby, sutka, jajnika, jelita grubego, płuc czy okrężnicy.

Ostropest plamisty – przeciwwskazania do suplementacji

Choć nasiona ostropestu i stworzone na ich bazie preparaty są naturalne i bezpieczne, istnieje niewielka grupa przeciwwskazań do ich stosowania. Ostropestu plamistego nie powinny przyjmować kobiety w ciąży, karmiące piersią, a także dzieci poniżej 12 roku życia.

Przeciwwskazaniem do stosowania ostropestu jest też uczulenie na rośliny z rodziny astrowatych.

Szczególną ostrożność podczas przyjmowania ostropestu należy zachować w sytuacji równoległego stosowania leków – szczególnie tych na wątrobę. Zanim rozpoczniemy kurację za pomocją Sylibum marianum, koniecznie skonsultujmy to i uzgodnijmy z lekarzem.

Ostrożność jest zalecana również przy niedrożności dróg żółciowych.

Suplementy diety z ostropestem plamistym – nasiona, ekstrakty, oleje

Preparaty zawierające wyciąg z nasion ostropestu to jedna z najcenniejszych roślinnych alternatyw dla leków chemicznych, a w wielu przypadkach wartościowe uzupełnienie terapii. To także doskonała naturalna metoda profilaktyki licznych schorzeń, w tym chorób wątroby i nowotworów.

Na rynku można znaleźć wysokiej jakości suplementy diety z ostropestem plamistym zawierające ekstrakt z nasion – w płynie lub w kapsułkach. Dostępne są również nasiona w postaci całej lub zmielonej, a także dobroczynne oleje z ostropestu plamistego czy herbaty ziołowe z dodatkiem Silybum marianum.

Kluczowa dla powodzenia kuracji jest jej regularność, stosowanie się do zaleceń producenta i nieprzekraczanie zalecanych dawek, a także sięganie po naturalne preparaty bez dodatku konserwantów, sztucznych barwników i innych szkodliwych substancji.

Bibliografia:

1. Buczkowska H., Dyduch J., Łabuda H., Nurzyńska-Wierdak R., Sawicka A., Ostropest plamisty (Silybum marianum [L .] Gaertn.) – fitochemia i efekty terapeutyczne, „Annales Horticulturae”, 2018, 28(4), 15-32.