Chrom od lat uchodzi za pierwiastek, który wspomaga odchudzanie i zmniejsza apetyt na słodycze. I słusznie, bo rzeczywiście odgrywa on ważną rolę w procesie utraty wagi i hamowania nadmiernego apetytu. Jednak jego działanie i znaczenie dla organizmu są znacznie szersze. Czym grozi niedobór chromu i w jakich produktach znajdziemy go najwięcej?
Chrom to pierwiastek odkryty u schyłku XVIII wieku przez pochodzącego z Francji farmaceutę i chemika Vauquelin’a Louis’a Nicolas’a. W 1957 roku uznano go za mikroelement niezbędny do życia, wzrostu i prawidłowego rozwoju człowieka. Pod względem rozpowszechnienia w skorupie ziemskiej zajmuje 20. miejsce wśród wszystkich znanych pierwiastków. Chrom występujący w formie triwalentnej to substancja ważna dla wielu procesów zachodzących w ludzkim organizmie.
Oto kluczowe funkcje, jakie pełni chrom:
jest składnikiem niektórych enzymów i stymuluje ich działanie,
uczestniczy w przemianie białek i lipidów,
bierze udział w prawidłowym metabolizmie glukozy,
wspomaga kontrolę stężenia glukozy we krwi,
ponaga regulować gospodarkę węglowodanową,
uwrażliwia komórki na działanie insuliny,
reguluje i zmniejsza apetyt,
wspiera proces odchudzania,
ma znaczenie dla profilaktyki miażdżycy i chorób serca.
Jak widać chrom nie jest tylko „wspomagaczem” w walce o poskromienie apetytu, ale odgrywa w ustroju człowieka o wiele większą rolę. Troska o prawidłowy poziom tego pierwiastka jest ważna nie tylko dla zachowania prawidłowej wagi ciała, ale również dla zdrowia systemu trawiennego i układu krążenia.
Podstawowym źródłem chromu powinna być prawidłowo zbilansowana, zdrowa i naturalna dieta. Poprawnie skomponowany, zróżnicowany jadłospis znacznie zmniejsza ryzyko zbyt niskiej podaży tego mikroelementu w codziennym menu.
Oto najważniejsze produkty z dużą zawartością chromu:
drożdże,
kakao w proszku,
mąka razowa i produkty pełnoziarniste,
otręby i zarodki ziaren zbóż,
grzyby,
orzechy i suszone śliwki,
kasze,
chude mięso i podroby,
owoce morza i ryby,
szparagi, szpinak, brokuły.
Chrom można zatem znaleźć w wielu zdrowych, naturalnych, nieprzetworzonych produktach. W większości przypadków zrównoważona i harmonijna dieta wystarcza, by pozyskać odpowiednią ilość tego pierwiastka. Warto także pamiętać, że wchłanialność chromu zwiększa dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości witaminy C i niacyny (witaminy B3).
Chociaż niedobór chromu nie jest problemem występującym powszechnie, to może się pojawić i nieść poważne skutki zdrowotne. Przyczyną jest najczęściej przetworzona dieta obfitująca w cukry proste, związki fosforowe i tłuszcze. Na obniżony poziom chromu może wpływać także spożywanie na co dzień zbyt małej ilości witaminy C, niacyny i aminokwasów. Źródłem niedoboru bywa też zbyt intensywne odchudzanie i dieta uboga w składniki odżywcze. Bardziej narażone są również osoby starsze.
Warto przy tym dodać, że zapotrzebowanie na chrom może być wyższe w sytuacji przewlekłego, nasilonego stresu lub przemęczenia, a także w okresie intensywnego wysiłku fizycznego. W takich momentach następuje nasilone wydalanie chromu wraz z moczem.
Objawy niedoboru chromu w organizmie:
zwiększona nerwowość i drażliwość,
duże osłabienie i zmęczenie,
stany depresyjne i lękowe,
częste bóle głowy i problemy z koncentracją,
zwiększona ochota na produkty węglowodanowe,
niekontrolowany apetyt i przybieranie na wadze,
podwyższony poziom cukru i cholesterolu.
Jeśli zatem odczuwamy przynajmniej część powyższych objawów i nie udaje się znaleźć ich przyczyny, warto oznaczyć w laboratorium stężenie chromu (Cr) we krwi. Wynik badania pomoże w ustaleniu, czy nie jest wskazana dodatkowa suplementacja.
Zbyt duża ilość pierwiastka w organizmie również jest niewskazana. Trzeba przy tym zaznaczyć, że przedawkowanie chromu na skutek diety jest bardzo mało prawdopodobne. Najczęstszą przyczynę problemu stanowi nierozważne i nieprawidłowe stosowanie suplementów diety, ale także narażenie na zwiększoną ekspozycję na chrom sześciowartościowy w niektórych zakładach przemysłowych.
Objawy nadmiaru chromu w organizmie:
stany zapalne skóry,
zaburzenia funkcjonowania nerek i wątroby,
wrzody żołądka i jelit,
zmniejszone przyswajanie żelaza i cynku,
nieprawidłowe działanie insuliny,
zwiększone ryzyko rozwinięcia się raka.
Chrom w nadmiarze może więc być toksyczny, dlatego przyjmowanie preparatów zawierających ten pierwiastek warto poprzedzić badaniem jego poziomu, a także skonsultować suplementację z lekarzem.
W oczach wielu osób chrom uchodzi za remedium na nadwagę i otyłość. Czy tak jest w rzeczywistości? Z całą pewnością pierwiastek ten nie jest cudownym środkiem, który w szybki, magiczny i bezbolesny sposób pozwoli nam zrzucić nadprogramowe kilogramy. A jednak wiązanie go z odchudzaniem nie jest przypadkowe, ponieważ dbałość o prawidłowy poziom chromu jest bardzo ważna dla zachowania prawidłowej wagi i kontroli apetytu.
Chrom jest substancją pobudzającą aktywność insuliny na poziomie ogólnoustrojowym i komórkowym. Naukowcy podejrzewają, że związku z tym może działać anabolicznie, a więc wpływać na wzrost masy mięśniowej i zmniejszenie tkanki tłuszczowej. Działanie takie nie zostało jednak jeszcze w pełni potwierdzone, a wyniki dotychczasowych badań nie są na razie jednoznaczne. Nie oznacza to jednak, że chrom nie ma żadnego wpływu na odchudzanie. Wręcz przeciwnie. Ma, i to całkiem spory.
Już sam fakt, że chrom wpływa na regulację poziom cukru we krwi, czyni go naszym sprzymierzeńcem w procesie utraty wagi. Stabilne stężenie glukozy i brak nagłych jej skoków pomagają uniknąć napadów wilczego głodu. Zmniejsza się wówczas niepohamowany apetyt na słodycze i inne produkty z dużą ilością węglowodanów prostych. Łatwiejsze staje się unikanie podjadania między posiłkami. Efektem jest zazwyczaj szybsza i skuteczniejsza utrata wagi.
Należy jednak pamiętać, że przyjmowanie suplementów diety z chromem to tylko jeden z elementów odchudzania – obok ćwiczeń fizycznych, redukcji kalorii i wypijania odpowiedniej ilości płynów. Jeśli połączymy te wszystkie czynniki, z całą pewnością zwiększymy swoje szanse na efektywną utratę wagi.
Preparaty z chromem mogą być pomocne nie tylko w procesie odchudzania, ale również profilaktyki i leczenia cukrzycy oraz insulinooporności. Jednak ich stosowanie powinno być poprzedzone oznaczeniem poziomu chromu w organizmie, a także konsultacją z lekarzem. Pozwoli to uniknąć zagrożeń związanych z przedawkowaniem i nadmiarem tego pierwiastka w organizmie (w tym zwiększonego ryzyka raka).
W naszych organizmach znajduje się około 6 g chromu. Przeciętne dzienne zapotrzebowanie na chrom to 25 µg w przypadku kobiet i 35 µg w przypadku mężczyzn. Uznaje się, że bezpieczna dzienna dawka pierwiastka u człowieka wynosi 50-200 mikrogramów. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, by nie przekraczać dobowej dawki 250 µg chromu. Ewentualne wyższe dawki (nawet do 1000 µg) powinny być rekomendowane wyłącznie przez lekarza – dotyczy to jednak takich schorzeń, jak cukrzyca typu II czy przypadków zespołu metabolicznego.
Za najlepiej wchłanialne uznaje się organiczne postaci chromu. Jedną z najlepszych i najbardziej efektywnych form jest pikolinian chromu, który pozwala uzupełnić niedobory skuteczniej niż postaci nieorganiczne. Inną organiczną formą jest nikotynian chromu.
Właściwy poziom tego mikroelementu jest bardzo ważny dla kontroli apetytu i wagi, a także regulacji poziomu glukozy i działania insuliny. Zdrowa, zróżnicowana dieta, a w razie potrzeby rozsądna suplementacja pomogą uniknąć niedoborów i zadbać o równowagę organizmu.
