Czarny bez – siła natury na przeziębienie, odporność i nie tylko

Występowanie, charakterystyka i skład czarnego bzu

Czarny bez, znany również jako hyćka czy bzowina, jest rośliną bytującą w wielu zakątkach świata. Można go spotkać w Ameryce Północnej, Azji, Afryce, a także w Europie, Australii i na Kaukazie. Rośnie zarówno dziko, jak i na plantacjach. Na świecie można spotkać około 20 gatunków tej rośliny, zaś w Polsce obecne są 3: czarny bez, bez hebd i bez koralowy.

Krzew był znany i wykorzystywany już w starożytności (Grecja i Rzym), a także obecny w mitologii germańskiej. Doceniała go również św. Hildegarda z Bingen. W medycynie ludowej sięgano po niego przy gorączce, opuchlinie wodnej, problemach trawiennych i schorzeniach ginekologicznych.

Dzięki wnikliwym badaniom naukowców udało się poznać składniki, jakie kryje w sobie czarny bez. Wykazano, że poszczególne części rośliny są źródłem takich związków, jak flawonoidy, antocyjany, kwasy organiczne, fenolokwasy, sterole, triterpeny i witaminy. Bogaty skład sprawia, że owoce i kwiaty czarnego bzu zachwycają swoimi cennymi właściwościami.

Czarny bez i jego właściwości zdrowotne

Choć wiele osób kojarzy czarny bez z jego łagodzącym działaniem na objawy przeziębienia, to działanie tej rośliny jest dużo bardziej wszechstronne. Przygotowywane na jej bazie ekstrakty i napary wspierają funkcjonowanie układu oddechowego, odpornościowego i wydalniczego.

Jakie właściwości ma czarny bez i jak wpływa na organizm?

1. Działa napotnie i wykrztuśnie – dzięki obecności triterpenów preparaty z bzu czarnego pomagają pozbyć się zalegającej wydzieliny, zwiększają produkcję śluzu i pobudzają odruch kaszlu. Dzięki właściwościom napotnym czarny bez jest pomocny w walce z infekcjami układu oddechowego i gorączką.

2. Ułatwia walkę z wirusami i bakteriami – stosowanie syropu z owoców bzu czarnego może przyspieszyć ustąpienie objawów grypy i innych infekcji; ponadto wyciągi z kwiatów rośliny hamują wzrost takich bakterii, jak Staphyloccocus aureus, Klebsiella pneumoniae czy Pseudomonas aeruginosae.

3. Wspiera walkę z wolnymi rodnikami – obecne w nim składniki działają antyoksydacyjnie i hamują utlenianie LDL, zmniejszając ryzyko chorób serca i układu sercowo-naczyniowego.

5. Wspomaga obniżanie cukru i cholesterolu – w badaniach na zwierzętach wykazano, że wodny wyciąg z kwiatów bzu czarnego ma działanie hipoglikemiczne – może on usprawniać wychwyt glukozy i jej utlenianie; z kolei w jednym z badań na ludziach zaobserwowano wpływ bzu czarnego na poprawę parametrów lipidowych, w tym cholesterolu całkowitego.

6. Ma działanie moczopędne – wpływa na rozszerzenie naczyń nerkowych i lepszy dopływ krwi do nerek, usprawniając wydalanie moczu.

7. Reguluje odpowiedź immunologiczną – posiada właściwości immunomodulujące – zarówno profilaktycznie, jak i podczas infekcji dróg oddechowych; obecne w czarnym bzie substancje zwiększają produkcję cytokin, przyspieszając walkę z patogenami.

Regularne sięganie po syropy i soki z czarnego bzu, a także ekstrakty z tej rośliny przynosi wiele korzyści zdrowotnych. Jest to szczególnie istotne w sezonie zwiększonej zachorowalności na grypę, przeziębienie i inne choroby infekcyjne.

Syrop z czarnego bzu na przeziębienie i grypę

Jeśli chcemy w naturalny sposób wesprzeć całą rodzinę podczas sezonu infekcyjnego, zadbajmy o zapas syropu z czarnego bzu w kuchennej szafce. Sięgając po niego już na początku choroby, możemy skrócić czas jej trwania i szybciej złagodzić objawy. Dzięki swoim właściwościom napotnym pomaga on obniżyć gorączkę oraz szybciej oczyścić organizm z toksyn.

Rozgrzewający syrop z owoców czarnego bzu pomaga złagodzić stan zapalny dróg oddechowych. Wspiera również wykrztuszanie wydzieliny i oczyszczanie układu oddechowego.

Domowy syrop z bzu czarnego warto pić podczas infekcji 3-4 razy dziennie, przy czym jedna porcja to około 15 ml. U chorych dzieci stosujmy 1-2 łyżeczki (5 ml) 2-3 razy dziennie. W przypadku gotowych preparatów stosujmy się do zaleceń producenta.

Syrop warto również stosować profilaktycznie. Sugerowana porcja to 2 łyżeczki o pojemności 5 ml dziennie u dorosłych i 1 łyżeczka u dzieci.

Sok z czarnego bzu dla dzieci i dorosłych

Osoby, które nie tolerują słodkiego smaku syropu i są nastawione na redukcję kalorii, mogą sięgnąć po sok z czarnego bzu. To również dobre źródło witaminy C, antocyjanów i flawonoidów. Stanowi on cenne wsparcie odporności i wzmocnienie ochrony antyoksydacyjnej organizmu. Korzystnym dla zdrowia zwyczajem jest sięganie po soki ekologiczne, bez dodatkowego cukru i konserwantów.

To dobre rozwiązanie dla zwolenników lekko kwaśnych, cierpkich soków. W takiej postaci czarny bez poprawia nawodnienie, gdyż można wypić większą jego ilość niż w przypadku syropu. Świetnie sprawdzi się jako element profilaktyki i wzmocnienia systemu immunologicznego

Pamiętajmy jednak, że świeży sok z kwiatów czarnego bzu lub jego owoców ma krótki czas przechowywania. Alternatywą jest sok pasteryzowany, który również zachowuje sporo cennych składników.

Naturalne herbaty i skoncentrowane ekstrakty z czarnego bzu

Na rynku zdrowej żywności i suplementów diety spotkać można również napary i herbaty z czarnego bzu. Roślina jest też często składnikiem ziołowych mieszanek do zaparzania. Choć herbata nie ma tak silnego działania jak syrop, to warto korzystać z jej łagodnego działania napotnego, moczopędnego i oczyszczającego. Parujący, aromatyczny napar świetnie sprawdzi się w chłodne jesienne dni, szczególnie gdy wrócimy do domu wychłodzeni i zmęczeni.

Osoby, które nie przepadają za ziołowo-owocowymi naparami, a chcą skorzystać z właściwości zdrowotnych roślin, mogą sięgnąć po ekstrakt z czarnego bzu. Dzięki skoncentrowanej zawartości korzystnych składników wspiera on naturalne funkcje organizmu i wspomaga odporność. To doskonały sposób na wykorzystanie właściwości czarnego bzu bez konieczności jego zaparzania.

Bibliografia:

1. Właściwości prozdrowotne czarnego bzu, Biller E., Waszkiewicz-Robak B., Problemy Higieny i Epidemiologii 2018, 99(3): 217-224.

2. Młodzianka A., Szeleszczuk Ł., Zielińska-Pisklak M., Bez czarny (Sambucus nigra) domowy sposób nie tylko na grypę i przeziębienie, Lek w Polsce 2013, t. 23, nr 6-7, ss. 1-4.