Jod – suplement życia. Właściwości, niedobór i wpływ na tarczycę

Jod jest pierwiastkiem niedocenianym, choć kluczowym dla zdrowia dzieci i dorosłych. Warunkuje prawidłowy przebieg ciąży, a także wspiera kształtowanie układu nerwowego u dziecka. Odpowiedni poziom jodu jest ważny już w życiu płodowym, a ludzka tarczyca nie może bez niego prawidłowo funkcjonować. Kiedy wskazana jest suplementacja jodem i czym grozi jego niedobór?

Właściwości jodu – do czego jest nam potrzebny ten mikroelement?

Jod nie należy do pierwiastków, o których mówi się najwięcej. W tej „rywalizacji” zdecydowanie przegrywa z witaminami D i C, a także z potasem czy magnezem. Niesłusznie. Jod w organizmie odgrywa niezwykle ważną rolę, a jego niewystarczająca podaż może mieć zgubne konsekwencje dla całego ustroju.

Jakie działanie ma jod i w jaki sposób wpływa na zdrowie?

• jest niezbędny do wytwarzania i syntezy hormonów tarczycy T3 i T4,

• umożliwia prawidłowe funkcjonowanie gruczołu tarczowego,

• jest istotny dla właściwej pracy układu hormonalnego,

• wspiera rozwój mózgu i układu nerwowego już od życia płodowego,

• umożliwia prawidłowe dojrzewanie i rozwój płciowy,

• działa przeciwgrzybiczo, antywirusowo i antybakteryjnie,

• posiada właściwości antyoksydacyjne i przeciwnowotworowe,

• wspiera oczyszczanie organizmu z metali ciężkich i fluorowców,

• jest niezbędny do prawidłowej pracy układu odpornościowego.

Jod bezpośrednio lub pośrednio wpływa na liczne narządy i układy. Jego niedobór zaburza pracę tarczycy i wytwarzanie hormonów, a w efekcie niszczy całą równowagę organizmu i nieuchronnie dewastuje zdrowie.

Jod w ciąży, czyli troska o zdrowy mózg i harmonijny rozwój dziecka

Dbałość o prawidłowy poziom jodu jest szczególnie ważna w okresie ciąży. Zbyt mała ilość tego pierwiastka w diecie ciężarnej może mieć konsekwencje rzutujące na całe życie dziecka. Zapotrzebowanie na jod u przyszłych mam to 220-250 µg dziennie. U kobiet karmiących piersią jest jeszcze wyższe i osiąga pułap 290 µg.

Jeśli organizm kobiety nie otrzymuje w tym czasie odpowiedniej dawki tego mikroelementu, skutki mogą być bardzo poważne. Zwiększa się wówczas ryzyko poronienia, a także śmierci dziecka w łonie matki. Wzrasta także prawdopodobieństwo wad wrodzonych i kretynizmu, a także zgonu okołoporodowego.

W sytuacji niedostatecznej podaży w diecie, ciężarna może – w porozumieniu z lekarzem – sięgnąć po jod dla kobiet w ciąży. Warto również budować zapasy jodu w organizmie jeszcze przed ciążą, sięgając po wysokiej jakości suplement jodu na etapie planowania dziecka.

Jod dla dzieci – niezbędny dla prawidłowego rozwoju intelektu

Po narodzinach organizm malucha w dalszym ciągu potrzebuje jodu, aby móc prawidłowo i harmonijnie się rozwijać. Zbyt mała ilość tego mikroelementu może skutkować nieprawidłowym i opóźnionym rozwojem fizycznym i umysłowym dziecka.

Warto przy tym wspomnieć, że gorszy rozwój intelektualny obserwuje się już przy niewielkim niedoborze jodu u dzieci. Zaburzone są wówczas funkcje poznawcze, a pamięć i koncentracja funkcjonują słabiej. Przekłada się to na gorsze wyniki w nauce i trudności szkolne, a także na nieprawidłowy rozwój ruchowy. Niezaspokojone zapotrzebowanie na jod u dzieci może też skutkować spowolnieniem wzrostu i opóźnionym dojrzewaniem płciowym.

Dieta dziecka powinna zawierać produkty z jodem, takie jak ryby morskie (makrela, dorsz, mintaj) i owoce morza. Wskazane są warzywa rosnące na terenach z wysoką zawartością jodu w glebie oraz mleko, produkty mleczne i jaja. Jeśli dieta nie jest w stanie pokryć całego zapotrzebowania, warto sięgnąć po wysokiej jakości suplement z jodem. W przypadku najmłodszych najlepiej sprawdzi się jod do picia lub w kroplach.

Jod a tarczyca – zależność kluczowa dla zdrowia organizmu

Wpływ jodu na tarczycę jest nie do przecenienia. Jeśli mamy go za mało, nasz gruczoł tarczowy nie będzie pracował prawidłowo. Jod jest niezbędny do produkcji hormonów tarczycy – tyroksyny T4 i trijodotyroniny T3. Gdy brakuje jodu, zaburzone jest ich wytwarzanie i zaczynają się problemy ze zdrowiem.

Rzutuje to na cały ustrój, ponieważ hormony tarczycy odpowiadają m.in. za metabolizm białek, tłuszczów i węglowodanów, przemianę materii, właściwą temperaturę ciała, a także optymalną pracę układu nerwowego i sercowo-naczyniowego.

Stosując dietę bogatą w jod, zapewnimy tarczycy odpowiedni napęd do działania i unikniemy zaburzeń pracy tego narządu. W uzupełnieniu diety pomogą nam również preparaty z jodem, które pomagają utrzymać optymalny poziom pierwiastka w ustroju. Są one szczególnie wskazane w sytuacji, gdy w codziennym jadłospisie znajduje się niewiele produktów z dużą zawartością jodu. Pamiętajmy jednak, aby zawsze stosować je zgodnie z zaleceniami producenta, ponieważ nadmiar jodu również jest szkodliwy.

Czym grozi niedobór jodu i jak możemy mu zapobiec?

Zagrożenie niedoborem jodu jest szczególnie wysokie na obszarach ubogich w ten pierwiastek. Największe stężenie jodu obserwowane jest w oceanach, zaś najmniejsze – na terenach polodowcowych, wysokogórskich i zalewowych.

Europa jest kontynentem charakteryzującym się umiarkowanym i lekkim niedoborem tego pierwiastka. Jednocześnie to właśnie tutaj mamy do czynienia z najwyższym odsetkiem ludzi przyjmujących za mało jodu w pożywieniu.

Jakie są najważniejsze skutki niedoboru jodu?

• wole, czyli objętościowe powiększenie tarczycy,

• niedoczynność tarczycy, guzki oraz rak tarczycy,

• nagły, nieuzasadniony wzrost wagi,

• obniżona pamięć i koncentracja,

• dokuczliwe uczucie chłodu,

• zmęczenie i brak energii do działania,

• nadmierne wypadanie włosów,

• suchość i łuszczenie się skóry,

• spowolnienie pracy serca – bradykardia,

• nieregularne miesiączki, problemy z zajściem w ciążę.

Choć od 1997 roku istnieje w Polsce obowiązek jodowania soli kuchennej, problem niedoboru wciąż występuje, a problemy z tarczycą ma około 20% polskiego społeczeństwa. To wszystko sprawia, że powinniśmy jeszcze baczniejszą uwagę zwracać na to, co zawiera jod i wprowadzać te produkty do swojej diety.

Jod w płynie czy w tabletkach – którą formę suplementacji wybrać?

Większość z nas stosunkowo rzadko spożywa produkty zawierające jod w dużych ilościach. Najwyższe stężenie pierwiastka znajduje się w rybach morskich, algach i owocach morza. To żywność, która nieczęsto gości na polskich stołach. Warto też pamiętać, że jod nie jest magazynowany w organizmie, a ten, który znajduje się w soli kuchennej może się z niej ulatniać.

W sytuacji gdy badanie poziomu jodu w moczu wykazuje niedobór, a dieta nie pokrywa dziennego zapotrzebowania, warto sięgnąć po suplementy jodu. Znajdziemy tu zarówno tabletki z jodem (zawierające jodek/jodan sodu lub jodek/jodan potasu), jak i preparaty w formie płynnej.

Dobrym rozwiązaniem dla dzieci i dorosłych jest jod w płynie Bio Jodis w bioaktywnej formule. Zapewnia on wysoką przyswajalność, bezpieczeństwo i brak zagrożenia kumulacją jodu w organizmie. Woda z jodem Bio Jodis to artezyjska woda mineralna, która nasycona jest wieloatomowymi jonami jodu. Doskonale nadaje się do codziennej suplementacji u dzieci od 1 roku życia, osób dorosłych, a także kobiet w ciąży i w okresie laktacji.

Ogromną zaletą jodu do picia Bio Jodis jest brak gromadzenia pierwiastka w ogranizmie, dzięki czemu nie ma zagrożenia nadczynnością tarczycy i przedawkowaniem. My zaś mamy pewność, że dostarczamy sobie bezpieczną dawkę tego minerału każdego dnia.

Ważne: osoby cierpiące na choroby tarczycy, a także przyjmujące leki na nadciśnienie i leki moczopędne powinny każdorazowo konsultować z lekarzem suplementację jodu.

Bibliografia:

1. Gietka-Czernel M., Profilaktyka niedoboru jodu, Postępy Nauk Medycznych, t. XXVIII, nr 12, 2015.

2. Halczuk K. M., Karwowski B.T., Zaopatrzenie w jod w Polsce – niemowlęta do szóstego miesiąca życia, Endokrynologia Pediatryczna 2019, 18.2.67: s. 61-70.